ΜΕΓΑΛΙΘΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ - MEGALITHIC GREECE (Part 1)

(Scroll down for the English version) 

 

ΔΡΑΚΟΣΠΙΤΑ ΣΤΥΡΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ

" 'Σ το βουνό Κλιόσι αποπάνω απ' το χωριό Στούρα είναι τρία παλαιά χτίρια, που ήσαν σπίτια ενός Δράκου, και γι αυτό και τώρα τα λέν σπίτια του Δράκου. "

(Ν. Γ. Πολίτη, Παραδόσεις)

  

Κρυμμένα πίσω απ' το πανέμορφο πέπλο των θρύλων και των λαϊκών παραδόσεων, παγωμένα σχεδόν στο χρόνο -με μόνη εξαίρεση τις λειχήνες που με αργό ρυθμό μεγαλώνουν πάνω στην επιφάνειά τους- και ξεχασμένα απ' την ιστορία, που δεν περιέσωσε σχεδόν καμία πληροφορία για την προέλευση ή τη χρήση τους, τα πανάρχαια αυτά μεγαλιθικά κτίσματα επιμένουν να σαστίζουν τον επισκέπτη που τα αντικρύζει να στέκουν μεγαλόπρεπα στις πλαγιές των Ευβοϊκών βουνών, διατηρώντας πολύ έντονη την ατμόσφαιρα του μυστηρίου...

Η πρώτη μας γνωριμία μαζί τους γίνεται νύχτα. Ακολουθώντας τον δρόμο προς την Κάρυστο, λίγο μετά τα Στύρα, η χαρακτηριστική πινακίδα μας προσκαλεί για μια ολιγόλεπτη στάση, κατά τη διάρκεια της οποίας έχουμε την ευκαιρία να πάρουμε από κοντά μια πρώτη εικόνα του μεγέθους του ευκολότερα προσβάσιμου από τα αινιγματικά κτίσματα που βρίσκονται διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή, του δρακόσπιτου των Καψάλων.

Το κρύο είναι τσουχτερό, αλλά η αίσθηση της αρχαίας πέτρας που φωτίζεται από τις ακτίνες του φεγγαριού είναι μαγική...

Μετά απ' αυτήν την πρώτη μας διερευνητική περιήγηση στον χώρο, και ύστερα από μια απόπειρα να επισκεφτούμε το διασημότερο δρακόσπιτο στην κορυφή της Όχης το επόμενο πρωί (δυστυχώς άκαρπης, καθώς ο δρόμος μετά τους Μύλους ήταν κλειστός), θα επιστρέψουμε στο "Δραγκό" των Καψάλων, στο φως της μέρας αυτή τη φορά, για μια πιο σχολαστική εξερεύνηση... 

Από δω θα συνεχίσουμε προς τα Στύρα, απ' όπου θα ακολουθήσουμε τις σημάνσεις που οδηγούν στα δρακόσπιτα, που βρίσκονται κάτω απ' την αρχαία Ακρόπολη και τα ερείπια του κάστρου Λαρμένων, τα οποία είναι γνωστά ως συγκρότημα "Πάλλη-Λάκκα δραγκό". Μετά από λίγα χιλιόμετρα χωματόδρομου (αρκετά πιο βατού από εκείνους που δοκιμάσαμε στην Ανατολική πλευρά του νησιού, προσπαθώντας να φτάσουμε στην είσοδο του Φαραγγιού του Δημοσάρη), κι ένα σύντομο, αλλά κάπως απότομο και ελαφρώς γλιστερό, ανηφορικό μονοπάτι, θα καταλήξουμε τελικά στο σημείο όπου είναι χτισμένα τα 3 κτίσματα, σε διάταξη σχήματος "Π".

Οι διαστάσεις των κτισμάτων, που, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, χρονολογούνται στους κλασικούς έως ελληνιστικούς χρόνους, έχουν καταμετρηθεί ως εξής: Δρακόσπιτο Α - βόρειο: 12,40 x 6,20 μ., Δρακόσπιτο Β - νότιο: 12,40 x 6,20 μ., Δρακόσπιτο Γ - ανατολικό: 6,15 x 6,15 μ.

Φυσικά, κι εδώ, δεν μπορούμε παρά να θαυμάσουμε τον τρόπο με τον οποίο έχουν τοποθετηθεί οι πελώριοι λίθοι ο ένας πάνω στον άλλο. Για την χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των κτισμάτων διαβάζουμε: "Τα δρακόσπιτα είναι οικοδομημένα από τετραγωνικούς μακρόστενους και σχετικά λεπτούς λίθους, οι οποίοι είναι επιτεθημένοι ο ένας πάνω στον άλλο χωρίς άλλα συνδετικά υλικά. Συγκρατούνται μόνο με το βάρος τους. Τα κενά συμπληρώνονται με άλλους μικρότερους λίθους. Η σκεπή είναι περίτεχνα κατασκευασμένη από τεράστιους λίθους, οι οποίοι πλησιάζουν όλο και περισσότερο (εκφορική μέθοδος), αφήνοντας τελικά στην μέση μια μακρόστενη οπή, από την οποία μπαίνει φως."

Αξιοσημείωτο είναι πως η εκφορική μέθοδος δόμησης της στέγης έχει εφαρμοστεί και σε ορισμένα πολύ γνωστά κτίσματα της αρχαιότητας, όπως το Newgrange της Ιρλανδίας...

Αν και "δράκο", όπως εκείνον στο Λοχ Νες, εδώ δεν βρήκαμε (-στην τοπική εκδοχή, έτσι κι αλλιώς, ο "δράκων" φαίνεται να προέρχεται από το ρήμα "δέρκομαι", που σημαίνει "βλέπω πολύ καθαρά" - βλ. και "οξυδερκής"), αναχωρούμε με τις καλύτερες εντυπώσεις και την υπόσχεση να επιστρέψουμε για να αναζητήσουμε κι άλλα από τα περισσότερα από 20 δρακόσπιτα που είναι πλέον γνωστά, στην γύρω περιοχή...

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

Στα πλαίσια της πρόσφατης μικρής περιήγησής μας στην Αργολίδα, δεν θα γινόταν να παραλείψουμε από το πρόγραμμά μας, μια επίσκεψη στην διάσημη πυραμίδα του Ελληνικού.

Πρόκειται για ένα σημαντικό μνημείο, ένα σπάνιο κτίσμα με κύριο χαρακτηριστικό του, την πυραμιδοειδή μορφή.  

Για την ακριβή προέλευση και την χρήση του λίγα είναι γνωστά και έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Διαβάζουμε σχετικά: "Αρχικά εκτιμήθηκε ότι ανάγεται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, ενώ διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για την πιθανή χρήση του π.χ. ως τύμβος, ή οχυρό, ή φρυκτωρία...

Το 1991 η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Ι. Λυριτζή, διεξήγαγε έρευνα εφαρμόζοντας μία νέα μέθοδο χρονολόγησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ήρθαν σε ευθεία σύγκρουση με προηγούμενα πορίσματα ιδίου αρχαιολόγου αμερικανικής αποστολής του 1938, αφού η νέα ηλικία των κτισμάτων τοποθετείται στα μέσα προς το τέλος της 3ης χιλιετίας προ Χριστού..." (-κάτι που την καθιστά παλαιότερη από όλες σχεδόν τις πυραμίδες της Αιγύπτου, με βάση τουλάχιστον την συμβατική τους χρονολόγηση)

 

  
Κάποια αναφορά που γίνεται από τον περιηγητή Παυσανία (2ος αι. μ.Χ.) στο έργο του Ἑλλάδος περιήγησις (στο δεύτερο βιβλίο, Κορινθιακά XXV, 7), μιλάει για κάποιο πυραμιδοειδές οικοδόμημα, που ίσως αντιστοιχεί στην Πυραμίδα του Ελληνικού (ή τη γειτονική του Λυγουριού)...

«Δεξιά καθώς κανείς πηγαίνει από το Αργος προς την Επιδαυρία υπάρχει οικοδόμημα που μοιάζει πολύ με πυραμίδα και έχει απεικονισμένες ανάγλυφες ασπίδες του σχήματος των αργολικών ασπίδων. Αυτού είχε πολεμήσει ο Προίτος εναντίον του Ακρισίου για την βασιλεία, και λένε πως ο αγώνας έληξε ισόπαλος και γι' αυτό αργότερα συμφιλιώθηκαν, αφού ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπόρεσε να πετύχει αποφασιστική νίκη. Λένε πως τότε πρώτη φορά συγκρούστηκαν οπλισμένοι με ασπίδες και οι ίδιοι και το στράτευμά τους. Για όσους εκατέρωθεν έπεσαν, επειδή ήταν συμπολίτες και συγγενείς, έγινε σ' αυτό το μέρος κοινός τάφος». (Μετάφραση Νικολάου Παπαχατζή)"

 

Πρόκειται πάντως για ένα αρκετά εντυπωσιακό αρχαίο κτίσμα, και βέβαια όσον αφορά την αρχιτεκτονική του, αρκετά ιδιαίτερο, από εκείνα που δεν έχουμε συνηθίσει να συναντάμε στον Ελλαδικό χώρο...

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

THE DRAGON HOUSES OF STYRA, EVIA

“On the mount’ Kleosi above the Stura village there are 3 old buildings that were the houses of a Dragon, therefore they are still called the Dragon houses.” 

(N. G. Polites, Paradoseis)
 

Hidden beneath the enchanting veil of legend and folklore, frozen in time almost entirely –other than the lichens growing slowly on their surface- and forgotten by History that failed to save any information about their origin and use, these ancient megalithic structures most certainly startle the visitor that gazes upon their massive body standing proud on the slopes of the mountains of Evia, always maintaining an atmosphere of mystery...

Our first acquaintance with them takes place at night. Following the road to Karystos, a few miles after Styra, the intriguing signpost invites us to a short break, during which we have the opportunity to get a brief look and a first impression of the actual size of the easier approachable one, from the enigmatic structures that are shattered around this mountainous area, the dragon house of Kapsala.

It’s quite cold outside, but the view of the ancient rock glittering under the rays of the moon is magical... 

After a fruitless attempt the following morning to visit the most famous dragon house on the summit of Ochi (sadly we found the road closed after the village of Myloi), we now had ample time to return to Kapsala “Drago”, this time in the light of day, for a more detailed exploration...

From here, we shall move further on to Styra, from where we will follow the signposts directing us to the dragon houses that lay underneath the ancient Acropolis and ruins of the Larmenoi castle, that are known as “Palli-Lakka drago” complex. After a few miles on dirt-road (which we found easier to drive than the ones we had experienced on the eastern side of the island while making our way to the entrance of Demosaris gorge) and a short, but kind of abrupt and slippery path up the hill, we finally make it to the point where the 3 structures have been raised forming a “Π”.

The dimensions of the structures that, according to the prevailing belief, have been dated from classical to Hellenistic periods, have been measured as:  Dragon house A – north: 12,40 x 6,20 m., Dragon house Β - south: 12,40 x 6,20 m., Dragon house C – eastern: 6,15 x 6,15 m.

Once again, we can but admire the way the huge stones have been placed upon each other... Concerning their peculiar architecture, we read: "Dragon houses are structured by square long and rather thin stones that are laid one upon the other without any additional joint materials. They remain attached only by their own weight. The empty spaces are filled with other smaller stones. The roof is built by huge stones that come more and more closer to each other (corbel technique) in the end leaving a long hole in the middle which allows the light to flow in."

It’s remarkable that the corbel technique in the construction of roofs has been applied to a few other well known structures from the antiquity, such as Newgrange in Ireland...

Although we have seen no 'dragon' here like the one in Loch Ness, (in the Greek version the word 'dragon' appears to originate from the verb 'δέρκομαι' - 'derkomai' meaning 'to see clearly'), we depart with some very nice impressions and the promise to return for seeking out more from the 20+ dragon houses that are known to lay in the vicinity...

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

THE PYRAMID TOWER OF HELLINIKON, ARGOLIS 

It would have been a great failure during our recent short tour of Argolis to have missed the infamous pyramid of Hellinikon.   

It is an important monument, a rare structure with the unique characteristic of the pyramidal shape.  

Little is known of its origin and exact use for which various opinions have been suggested. We read: "According to initial estimations, its age has been assumed to be from around the end of 4^th century BC., and there have been several theories suggesting it may have been used as a tomb, fortress, or a beacon…  

In 1991, the scientific team led by Prof. I. Lyrintzis carried out some new tests with a new method of measuring chronology. The results of this totally contradicted the earlier beliefs, prevailing since 1938, since according to findings, the newly suggested age of the structures has been placed between mid to end of 3th millennia BC". (-which makes it older than most of the Egyptian pyramids, at least accepting their conventional dating!...)

     Pausanias (2^nd cent. AD), in his work ‘Ellados Periegesis’ (book second, Corinthian XXV, 7), mentions two pyramidal structures that could be attributed to the Pyramid of Hellinikon (or the neighbouring one at Ligourio)... 

“On the way from Argos to Epidauria there is on the right a building made very much like a pyramid, and on it in relief are wrought shields of the Argive shape. Here took place a fight for the throne between Proetus and Acrisius; the contest, they say, ended in a draw, and a reconciliation resulted afterwards, as neither could gain a decisive victory. The story is that they and their hosts were armed with shields, which were first used in this battle. For those that fell on either side was built here a common tomb, as they were fellow citizens and kinsmen”

 

In any case, it is a very ancient structure and as far as its shape and architecture is concerned, quite peculiar indeed, definitely different from the ones that we are used to see standing on Greek soil...